Kozieradka – zdrowie i siła natury

1

Kozieradka pospolita (łac. Trigonelle foneum-graecum L.), nazywana również kozieradką lekarską, koniczyną grecką lub bożą trawką, obfituje we właściwości lecznicze, odżywcze i wzmacniające, doceniane i wykorzystywane od wieków w medycynie azjatyckiej.

Kozieradka pospolita (łac. Trigonelle foneum-graecum L.), nazywana również kozieradką lekarską, koniczyną grecką lub bożą trawką, obfituje we właściwości lecznicze, odżywcze i wzmacniające, doceniane i wykorzystywane od wieków w medycynie azjatyckiej.

Pierwsze informacje o medycznym wykorzystaniu kozieradki pochodzą ze starożytnych Chin (3700 rok p.n.e.). Pozyskany z nasion kozieradki olej służył do pielęgnacji ciała i leczenia infekcji górnych dróg oddechowych. Zgodnie z tradycyjną medycyną chińską i indyjską ajurwedą, nasiona kozieradki polecane są w leczeniu cukrzycy jako środek obniżający poziom glukozy we krwi. W Iranie liście kozieradki są popularnym surowcem leczniczym w chorobach narządu wzroku: zapaleniu brzegów powiek, a nawet w jaglicy (egipskie zapalenie spojówek), a także chorobach skóry – czyraku mnogim.

W ostatnim czasie w krajach europejskich nasiona kozieradki cieszą się dużą popularnością.

Kozieradka to jednoroczna roślina zielna należąca do rodziny bobowatych. Uprawiana jest w Azji i Europie Wschodniej jako roślina pastewna. Kwitnie w czerwcu i lipcu, uwielbiają ją motyle, pszczoły i trzmiele. Sięga do 1 m wysokości, ma delikatnie owłosioną i wyprostowaną łodygę. Na słabo rozgałęzionej łodydze znajdują się drobne listki, w których wyrastają motylkowe kwiaty. Późnym latem lub wczesną jesienią na roślinie pojawiają się owoce. Są to brunatne strąki, w których znajduje się do 20 nasion pozyskiwanych poprzez proces suszenia i młócenia dojrzałych owoców. Nasiona kozieradki mają kształt rombu o długości 3-5 mm i szerokości 2-3 mm. Charakteryzują się brunatno-żółtą barwą z wyraźnie zaznaczoną bruzdą przedzielającą nasiona na dwie części. Nasiona są twarde i mocno pęczniejące w wodzie, wyróżnia je korzenny, intensywny zapach oraz gorzki smak.

Nasiona kozieradki zawierają 25-35% bogatych w związki czynne substancji śluzowatych, do których należą:

  • galaktomannany
  • saponiny sterydowe (np. pochodne diosgeniny, jamogeniny, tigogeniny i gitogeniny),
  • flawonoidy (np. witeksyna, izowiteksyna i wicenina),
  • alkaloid (trygonelina),
  • cholina,
  • tłuszcze,
  • lecytyna,
  • białka,
  • błonnik,
  • związki eteryczne,
  • kumaryny.

Nasiona kozieradki są bogatym źródłem:

  • soli mineralnych (żelazo, potas, sód, magnez, cynk, fosfor, wapń),
  • witamin: PP, C, B6, A, kwas foliowy. 

Współczesne badania naukowe potwierdzają lecznicze właściwości kozieradki (szczególnie nasion) odkryte już w starożytności – oto one:

  • działa przeciwmiażdżycowo;
  • korzystnie wpływa przy insulinooporności, jak i pomocniczo, w cukrzycy typu 2;
  • kleik z nasion kozieradki przyspiesza gojenie ran, pomaga w zwalczaniu chorób skóry jako lek zmiękczający w kompresach i okładach w ropnym zapaleniu skóry, naczyń chłonnych i tkanki łącznej, czyrakach i egzemie;
  • wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicznie – regularnie wypijany napar z kozieradki zwalcza bakterie gronkowca złocistego, pałeczek zapalenia płuc i rzęsistka pochwowego;
  • działa żółciopędnie i rozkurczowo, wspomaga pracę wątroby i trzustki;
  • posiada korzystne działania przy niestrawności, zgadze, bólach żołądka i wzdęciach;
  • śluz zawarty w nasionach kozieradki działa ochronnie na błonę śluzową żołądka, łagodzi stany zapalne i wrzody;
  • reguluje proces trawienia i zmniejsza ryzyko wystąpienia żylaków odbytu i raka jelita grubego;
  • wyciąg z kozieradki na bazie alkoholu etylowego hamuje rozwój komórek nowotworowych odpowiedzialnych za nowotwory prostaty, trzustki i piersi;
  • napar z kozieradki podawany do picia dzieciom „niejadkom”, stymuluje ich apetyt;
  • wspomaga redukcję tkanki tłuszczowej,
  • dzięki zawartości saponin steroidowych i niacyny obniża zły cholesterol i trójglicerydy;
  • podwyższa poziom testosteronu w organizmie, dlatego nazywana jest „ziołem kulturystów”.

  

W kuchni kozieradka świetnie sprawdza się jako dodatek do sosów, sałatek, zup, twarożków, mięs, makaronów, warzyw, zapiekanek i dipów jogurtowych. Jest jednym ze składników znanej, indyjskiej mieszanki przyprawowej „curry”. Jej intensywny, korzenny aromat sprawia, że zarówno liście, jak i nasiona rośliny doskonale nadają się do marynowania mięs oraz jako dodatek do dań mięsnych: drobiu, jagnięciny, wołowiny, ryb (szczególnie do makreli i tuńczyka).

 

Oto kilka bardzo praktycznych przepisów na domowe preparaty z kozieradki do zastosowania zewnętrznego – na skórę i włosy, oraz wewnętrznego – do spożycia jako wzmocnienie organizmu, uzupełnienie i wzbogacenie diety.

  • Ogólne wzmocnienie organizmu: Zmieszaj sproszkowane nasiona kozieradki z równą ilością konfitur lub miodu. Przyjmuj doustnie 2 razy dziennie po jednej łyżeczce w czasie posiłku. Możesz również podprażyć na patelni całe nasiona, przyjmując je w takiej postaci lub sproszkować i zmieszać z miodem. Jako środek odżywczy i wzmacniający dla osób wychudzonych i rekonwalescentów należy stosować 2 razy dziennie po jednej łyżeczce w czasie posiłku.
  • Wzbogacenie diety i wzmocnienie włosów: 3-4 łyżki nasion kozieradki zalej wodą i zagotuj, a następnie odstaw na 30 minut do wystudzenia. Tak przygotowany kleik z nasion kozieradki możesz także łączyć z siemieniem lnianym, miodem lub dodać do porannego musli. Kleik najlepiej pić porcjami, 3 razy dziennie przed posiłkami głównymi.

Kleik z kozieradki regularne stosowany na włosy (wtarty i pozostawiony na całą noc) zatrzymuje ich wypadanie, wzmacnia cebulki włosowe, jednocześnie stymulując i przyspieszając porost włosów.

  • Okłady na zmienioną chorobowo skórę nr 1: 1 łyżkę stołową sproszkowanych nasion zalej 1 szklanką letniej wody i dokładnie wymieszaj. Ogrzewaj do wrzenia i gotuj na łagodnym ogniu pod przykryciem przez 3 minuty. Odstaw na kilka minut do wystudzenia. Stosuj zewnętrznie w postaci okładów na czyraki, wrzody i stany zapalne skóry.
  • Okłady na zmienioną chorobowo skórę nr 2: sproszkuj 50-100 g nasion kozieradki i wymieszaj z wodą aż do uzyskania konsystencji pasty. Dodaj ½ łyżeczki kwasu octowego 10% i ponownie wymieszaj. Następnie ogrzej, rozsmaruj na płótnie i przyłóż w „chorym” miejscu. Okład zmieniaj 2-3 razy dziennie. Stosuj zewnętrznie na czyraki, wrzody i stany zapalne skóry.
  • Kompresy na ropnie: rozdrobnij w moździerzu 20 g nasion kozieradki, osobno w mikserze rozdrobnij po 10 g świeżego ziela ogórecznika i ziela nostrzyka lub liści babki lancetowatej. Wymieszaj, dodaj wodę i doprowadź do konsystencji papki. Ogrzej w naczyniu i przenieś na gazę. Ciepły kompres przyłóż na skórę w miejscu objętym zapaleniem lub ropniem. Okłady zmieniaj 2-3 razy dziennie.

Podsumowując: dobroczynne właściwości kozieradki wykorzystuje się w kuchni, kosmetyce, ziołolecznictwie i farmakologii. Kozieradka pospolita kosztuje niewiele, a jej zastosowanie, jak widać, jest bardzo szerokie. Warto więc po nią sięgać, samodzielnie tworząc w domowym zaciszu smaczne przetwory i lecznicze preparaty.

 

Artykuł konsultowany z mgr Anetą Frydryckądietetykiem i technologiem żywności.

 

Wysokiej jakości nasiona oraz liście kozieradki dostępne są w ogólnopolskiej sieci delikatesów Kuchnie Świata oraz w SKLEPIE INTERNETOWYM.

Szczegółowych Informacji udzielają sprzedawcy. Lista teleadresowa wszystkich delikatesów Kuchnie Świata znajduje się na naszej stronie internetowej w zakładce DELIKATESY.

Zamówienia na większe ilości, a także zamówienia niestandardowe można składać dzwoniąc na nr tel.: 22 785 95 20 lub wysyłając zapytanie na adres e-mail: zamowienie@kuchnieswiata.com.pl

 

Wybrane produkty dostępne w Kuchniach Świata:

                                  

Najczęściej zadawane pytania:

Jakie właściwości ma kozieradka pospolita?

Kozieradka pospolita obfituje w właściwości lecznicze, odżywcze i wzmacniające. Pozyskany z nasion kozieradki olej służy do pielęgnacji ciała i leczenia infekcji górnych dróg oddechowych. Liście kozieradki są popularnym surowcem leczniczym w chorobach narządu wzroku, chorobach skóry, a nasiona kozieradki polecane są w leczeniu cukrzycy.

Kiedy po raz pierwszy wykorzystywano kozieradkę pospolitą w medycynie?

Pierwsze informacje o medycznym wykorzystaniu kozieradki pochodzą ze starożytnych Chin (3700 rok p.n.e.).

Jakie są rodzaje wykorzystania kozieradki pospolitej?

Kozieradka pospolita jest wykorzystywana w medycynie, jako roślina pastewna oraz jako składnik kulinarny.

Jakie części rośliny kozieradki pospolitej są wykorzystywane w medycynie?

Nasiona kozieradki są najczęściej wykorzystywane w medycynie, ale także liście kozieradki są popularnym surowcem leczniczym.

Jak wygląda roślina kozieradki pospolitej?

Kozieradka to jednoroczna roślina zielna o delikatnie owłosionej i wyprostowanej łodydze, która może osiągnąć do 1 m wysokości. Na słabo rozgałęzionej łodydze znajdują się drobne listki, w których wyrastają motylkowe kwiaty. Późnym latem lub wczesną jesienią na roślinie pojawiają się owoce w postaci brunatnych strąków z nasionami o korzennym, intensywnym zapachu oraz gorzkim smaku.